Στα τελευταία δεκαετία του 15ου αιώνα, όταν στην Μολδαβία του Στεφάνου του Μεγάλου αναπτύσσεται μια ιδιαίτερα έντονη δραστηριότητα κτηματοδοσίας, μετά την εξαφάνιση των μεγάλων καλλιτεχνικών κέντρων της βυζαντινής περιόδου, όπως η Κωνσταντινούπολη ή η Θεσσαλονίκη, και δεν γνωρίζουμε κανένα δείγμα τοιχογραφίας στο Άγιο Όρος ή στην Ρουμανία αυτής της εποχής, φαίνεται ότι τα σημαντικότερα καλλιτεχνικά εργαστήρια στον ορθόδοξο χώρο συγκεντρώνονται υπό την εποπτεία της αρχιεπισκοπής της Αχρίδας στα Βαλκάνια (συμπεριλαμβανομένης της λεγόμενης σχολής της Καστοριάς, η οποία επίσης ανήκε στον κανονικό -εκκλησιαστικά- χώρο της Αχρίδας) και τα ρωσικά πριγκιπάτα, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζει όλο και πιο έντονα το Μεγάλο Πριγκιπάτο της Μόσχας. Δεν διαθέτουμε τεκμηριωμένα στοιχεία για τις σχέσεις της Μολδαβίας με την Αχρίδα, ενώ οι μόνες ενδείξεις που μας κάνουν να υποψιαζόμαστε την ύπαρξή τους είναι οι εικονογραφικές.
Αυτές οι σχέσεις έχουν επισημανθεί στις τοιχογραφίες του Πατραούτι, ιδίως σε εκείνες του πρόναου, ενώ οι καστοριανές επιρροές έχουν επισημανθεί πολλές φορές, ιδίως από Έλληνες ερευνητές. Η κατάσταση όσον αφορά τις καλλιτεχνικές σχέσεις μεταξύ της Μολδαβίας και της Μόσχας φαίνεται να είναι αντίστροφη. Οι πολιτικές και γαμήλιες σχέσεις μεταξύ αυτών των χωρών είναι γνωστές από μια σειρά εγγράφων, ενώ οι καλλιτεχνικές σχέσεις παραμένουν προς το παρόν ασαφείς. Οι πιο έντονες σχέσεις κατά την περίοδο της σύναψης και της τέλεσης του γάμου μεταξύ της κόρης του Στέφανου του Μεγάλου, Ελένα, και του τότε διαδόχου του θρόνου της Μόσχας, Ιβάν, γιου του Ιβάν του Γ', πιθανότατα περιλάμβαναν και, όπως θα λέγαμε σήμερα, στοιχεία «πολιτιστικής ανταλλαγής», εγγενή στις σχέσεις μεταξύ δύο χωρών της ίδιας θρησκείας, οι οποίες, εκείνη την εποχή, γνώριζαν ακόμη ελάχιστα η μία για την άλλη. Τα υλικά αντικείμενα αυτής της ανταλλαγής, εικόνες και αντικείμενα λατρείας, χειρόγραφα με «επαναστατικά» κείμενα, δεν είναι γνωστά σήμερα, οπότε το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να προσπαθήσουμε να φανταστούμε τον πιθανό αντίκτυπό τους.
(Από τις εισαγωγικές παραγράφους του άρθρου)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου