«Ο ναός του Αγίου Αθανασίου (1632) στο Τορνίκι (Παναγιά) Γρεβενών», Βυζαντινά 39 (2022), σ. 203-247.
Περίληψη / Summary
Η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου βρίσκεται έξω από το χωριό Παναγία (παλιά ονομασία: Τορνίκι), νοτιοανατολικά των Γρεβενών, στη θέση του πρώην χωριού Μικρό Τορνίκι, δύο χιλιόμετρα δυτικά της μονής Τορνικίου. Είναι μια μικρή, μονόκλιτη, ξυλόστεγη βασιλική διαστάσεων 5,57x4,82 μ. Το χωριό Μικρό Τορνίκι είχε ήδη πάψει να υπάρχει γύρω στα μέσα του 19ου αιώνα και η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου είναι το μόνο λείψανό της που σώζεται μέχρι σήμερα. Υπάρχει μόνο μία είσοδος στην εκκλησία, στο μέσο του δυτικού τοίχου, και από πάνω βρίσκεται μια επιγραφή με την ημερομηνία 1632. Λόγω του μικρού μεγέθους του κτιρίου, το εικονογραφικό σχέδιο είναι διατεταγμένο σε μία σειρά γύρω από τους τοίχους, απεικονίζοντας μορφές αγίων σε ολόσωμο μήκος. Ο δυτικός τοίχος είναι διακοσμημένος με την παράσταση του Χριστού ως της της Μεγάλης Βουλής Άγγελος, το ημιθόλιο της αψίδας με την Παναγία ως Πλατυτέρα, η κόγχη της Πρόθεσης με τη μορφή του Χριστού που απεικονίζεται ως με την παράσταση της Άκρας Ταπείνωσης και η πρόσοψη του ανατολικού τοίχου, πάνω από την αψίδα, με την Κοινωνία των Αποστόλων. Υπάρχουν πολλές ομοιότητες στην εικονογραφία και το ύφος μεταξύ αυτής της εκκλησίας και άλλων που ανήκουν στον 17ο αιώνα, όπως η εκκλησία της Θεοτόκου του Άρχοντα Αποστολάκη στην Καστοριά, ο Άγιος Δημήτριος στον Ταξιάρχη κοντά στα Γρεβενά, ο Άγιος Γεώργιος στο Δομένικο και άλλες εκκλησίες κοντά στην Ελασσόνα στη Θεσσαλία. Τα κοινά στοιχεία μεταξύ των εκκλησιών της Δυτικής Μακεδονίας και της Ελασσόνας στη Θεσσαλία οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι αγιογραφίες στην εκκλησία του Αγίου Αθανασίου έγιναν από μια ομάδα ζωγράφων που μετακινούνταν και εργάζονταν και στις δύο περιοχές (Καστοριά και Ελασσόνα) - μια υπόθεση που υποστηρίζεται από την τοποθεσία της εκκλησίας και το ίδιο το πρώην χωριό, δηλαδή τον δρόμο που συνέδεε τις δύο προαναφερθείσες περιοχές.
Papageorgiou Nikolaos, The church of St. Athanasios near the village of Panagia/Torniki, Grevena
The church of St. Athanasios is situated outside the village of Panagia ( old name: Torniki), to the southeast of Grevena, in the location of the former village Mikro Torniki, two kilometers west of the Torniki monastery. It is a small, single-aisled, timber-roofed basilica measuring 5,57x4,82m. The village of Mikro Torniki had already ceased to exist around the middle of the 19th cent. and the church of St. Athanasios is its only remnant preserved to this day. There is only one entrance to the church, in the middle of the west wall, and above it is found an inscription with the date 1632. Due to the small size of the building, the iconographic scheme is laid out in a single tier around the walls, depicting figures of saints in full length. The west wall is decorated with the representation of Christ as Th-e Angel of Great Council (Μεγάλης Βουλής Άγγελος), the semi-dome of the apse with the Holy Virgin as Platytera, the niche of the Prothesis with the figure of Christ depicted as the Man of Sorrows and the facade of the east wall, over the arch, with the Communion of the Apostles. There are many similarities in iconography and style between this church and others belonging to the 17th cent., such as the Theotokos Church of Archon Apostolakis in Kastoria, St. Demetrius in Taxiarchis near Grevena, St. George in Domenikon and other churches near Elassona in Thessaly. The common elements between the churches of Western Macedonia and Elassona in Thessaly lead to the conclusion that the paintings in the church of St. Athanasios were executed by a company of painters that moved about and worked in both areas (Kastoria and Elassona) - a hypothesis supported by the location of the church and the former village itself, οη the road that connected the two above mentioned areas.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου